Chúng tôi về Trát Cầu (Thường Tín) vào những ngày cuối năm, không khí lao động sản xuất nơi đây thật nhộn nhịp, hối hả như báo trước mùa bội thu thành quả lao động của người dân làng nghề chăn - ga - gối - đệm.
Từng chiếc ô tô chở hàng ngược, xuôi trong từng ngõ, xóm, người lao động từ trẻ đến già ai cũng mải mê với công việc của mình. Nhìn màu sắc rực rỡ của hàng nghìn tấm chăn khiến chúng tôi như thấy mình đang ở chợ xuân. Chính nghề sản xuất chăn, ga, gối, đệm này đã từ lâu giải quyết việc làm cho 90% hộ gia đình ở Trát Cầu.
Là một làng cổ nằm ven dòng sông Nhuệ, xã Tiền Phong, từ xa xưa đã được nhiều người biết đến bởi những sản phẩm từ nghề bông len. Nghề làm chăn bông của làng có từ cách đây hơn 100 năm, trải qua những thăng trầm lịch sử nhưng người dân trong làng vẫn lưu giữ được những kỹ thuật làm chăn, gối đặc thù và tinh tế. Ngày nay người dân làng nghề đã biết kết hợp với những thiết bị máy móc hiện đại tạo nên những bước chuyển mạnh mẽ cho nghề truyền thống. Trước xu thế hội nhập, sản phẩm chăn, ga, gối, đệm cao cấp của các hãng nổi tiếng và các công ty may xuất khẩu tràn ngập thị trường, sản phẩm của làng nghề Trát Cầu vẫn được tiêu thụ mạnh. Làng Trát Cầu có trên 4.000 khẩu với trên 900 hộ thì có tới 90% số hộ tham gia làm nghề. Theo các cụ cao niên trong làng kể lại thì làng nghề có từ cổ xưa, trải qua nhiều bước chuyển mình, sản phẩm hiện nay của Trát Cầu vừa giữ được nét tinh tế của kỹ thuật truyền thống lại vừa có được cái đặc sắc của công nghệ hiện đại, vì thế sản phẩm của Trát Cầu vẫn đứng vững trên thị trường đến ngày hôm nay.
Trước năm 1945, người dân Trát Cầu làm chăn, gối bông bằng phương pháp thủ công. Để làm một chiếc chăn bông loại tốt phải có 2 thợ cùng làm, một ngày làm được 1 đến 2 chiếc. Hoàn thành một chăn bông phải trải qua nhiều công đoạn khác nhau, đòi hỏi người thợ phải cần cù, tỉ mỉ và không ngừng sáng tạo. Đầu tiên phải dùng 2 máy quay tay để tách hạt và hoa bông, tạo nên những tựa bông trắng và xốp sau đó dùng sa cán và dây cung bật cho bông tơi dài và trắng. Khi đã tựa được bông như ý, người thợ tiếp tục dùng cung lải cho mặt chăn trải dài, rộng tùy theo kích cỡ 1,8-2m rồi gấp bìa cho chăn vuông vắn. Lải xong, tiến hành teng mặt cho lớp bông tơ bên trên thật mịn và xốp, khi sử dụng giữ được độ ấm. Sau khi đã hoàn thành xong quá trình làm bông thì tiếp tục dùng sợi để mạng thành 4 cấp khác nhau. Quá trình này đòi hỏi người thợ phải có kỹ thuật thành thạo và khéo léo để cho mền bông đều, chắc khi sử dụng, không bị dãn hoặc cụm bông lại. Sau đó tiến hành chần theo lối quả trám hoặc theo các họa tiết trang trí để chăn bền đẹp. Vốn là những người thợ không ngừng sáng tạo, sau năm 1999, người dân Trát Cầu đã cải tiến những máy dệt tải cũ trước kia thành những máy làm chăn, gối hiệu quả cao đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ của làng nghề từ thủ công sang làm máy móc. Khi có máy, chất lượng chăn được nâng cao, sức lao động cũng giảm. Do sự chuyển đổi của nền kinh tế thị trường, những người thợ Trát Cầu đã gặp nhiều khó khăn trong quá trình sản xuất chăn bông, thế nhưng không vì thế mà làng nghề bị mai một.
Năm 2000 đánh dấu sự phát triển rực rỡ nhất của làng nghề bởi người làm nghề ở Trát Cầu đã hòa nhịp vào với cơ chế thị trường, theo kịp thị hiếu của người tiêu dùng. Ngoài chăn, gối là những sản phẩm truyền thống, người làng Trát Cầu còn phát triển sản xuất ga, đệm bông. Hiện nay, làng Trát Cầu có gần 1.200 máy cán bông và cào bông. Đặc biệt, từ năm 2002, sau khi được công nhận làng nghề, các hộ sản xuất đã tập trung đầu tư công nghệ thiết kế mẫu trên máy vi tính. Với 1/3 số hộ làm nghề đã có máy vi tính để giao dịch và tiếp thị, giới thiệu sản phẩm; 70 hộ thiết kế mẫu mã trực tiếp trên máy, 3 hộ có máy tự dệt vải và in, phun, thêu trên vải nên sản phẩm của làng nghề Trát Cầu đã có những nét riêng biệt về hoa văn và độ tinh xảo của kỹ thuật hiện đại. Do vậy, đến nay các sản phẩm của làng nghề Trát Cầu đã có mặt ở khắp các tỉnh, thành trên cả nước. Việc đầu tư trang thiết bị hiện đại không những góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm mà sức lao động của người làm nghề cũng được giải phóng. Trước đây 2 thợ bông làm được 1-2 chăn/ngày thì hiện nay với 4 thợ/1 dàn máy làm được 90-100 chăn bông/ngày, chất lượng chăn cũng được nâng lên, nếu làm thủ công thì giá trị của 1 chiếc chăn là 50-60 nghìn đồng/chăn thì đến nay giá trị đã được nâng lên 320 nghìn đồng/chăn; chăn mùa hè giá 150 nghìn đồng; ruột chăn mùa đông giá từ 60-70 nghìn đồng; 1 bộ ga, 2 gối, vỏ chăn giá 450 nghìn đồng; Toàn xã có 1.500 người lao động trong độ tuổi, nghề sản xuất chăn, ga đã tạo việc làm vệ tinh cho 100 lao động, 90% lao động thôn Trát Cầu có việc làm thường xuyên, làm quanh năm, rộ nhất vào các tháng 10, 11, 12, thu nhập bình quân 1,5 triệu đồng/người.
Hiện tại, toàn xã có 7 doanh nghiệp và 50 cơ sở sản xuất, trung bình một ngày xuất đi 1 vạn sản phẩm các loại. Những công ty nổi tiếng như: Công ty TNHH Nam Vang tạo việc làm cho 50 lao động, Công ty TNHH Sông Hương có từ 40-50 lao động, Công ty TNHH Cường Thịnh, Đại Dương, Thương Mại VIKOSAN... phát triển từ năm 90 trở lại đây đã tạo việc làm thường xuyên cho nhiều lao động. Xác định thu nhập về tiểu thủ công nghiệp là nguồn thu nhập chính của nhân dân trong xã, vì vậy UBND xã Tiền Phong đã chỉ đạo và tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục hành chính cho các hộ dân trong xã vay vốn. Nhờ áp dụng công nghệ hiện đại nên việc tiêu thụ mặt hàng truyền thống này đã phát triển mạnh hơn so với các năm, thu nhập về nghề tăng. Năm 2006, mức thu ước đạt 26,5 tỷ đồng tăng 1 tỷ đồng so với cùng kỳ; năm 2007 ước đạt 30 tỷ đồng đạt 70% kế hoạch được giao. Trao đổi về vấn đề này ông Nguyễn Hưng Khuê, Trưởng thôn Trát Cầu cho biết: "Là một làng nghề có từ lâu đời nhưng người dân Trát Cầu đã nhanh chóng kết hợp giữa truyền thống cùng kỹ thuật công nghệ cao tạo nên những bước chuyển mình mạnh mẽ của làng nghề, cuộc sống của người dân nơi đây từng bước được cải thiện, thu nhập của các hộ làm nghề đạt từ 20 triệu đến 60 triệu đồng/năm; thu nhập đầu người ở mức hơn 5 triệu đồng/năm, bộ mặt kinh tế - xã hội của Trát Cầu ngày một khởi sắc".
Chia tay làng Trát Cầu trong cảnh chiều tối, xa xa chúng tôi vẫn nghe thấy tiếng máy rộn ràng và hình ảnh những đôi bàn tay nhanh thoăn thoát của người thợ sản xuất chăn - ga - gối - đệm trên chiếc máy cào, máy dệt vẫn đọng lại trong tâm trí tôi.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét