Làng nghề chạm sừng - mỹ nghệ Thụy Ứng

Cách Quốc lộ 1A ( cũ ) chỉ vài cây số, làng Thụy Ứng, xã Hòa Bình, huyện Thường Tín, Hà Nội từ lâu đã nổi tiếng với nghề làm lược và những sản phẩm chế tác từ sừng trâu, bò…

Theo tương truyền thì nghề chế tác sừng của Thụy Ứng đã có cách đây gần 400 năm. Sau khi được ông tổ nghề đi học từ xa về truyền lại cho dân làng cứ thế đời này qua đời khác, hành nghề và phát triển.

Từ những chiếc sừng thô cứng nhưng qua bàn tay khéo léo cùng với óc sáng tạo trí tưởng tượng phong phú, những người thợ Thụy Ứng đã cho ra đời hàng loạt những sản phẩm tinh sảo như: Khung tranh, ảnh nghệ thuật, long phượng, tẩu thuốc, quân cờ, môi thìa… được khắp nơi ưa chuộng.
Từ dăm ba hộ mở xưởng sản xuất ban đầu, đến nay Thụy Ứng đã có đến hàng trăm xưởng sản xuất, chế tác các sản phẩm từ sừng có những xưởng lớn có đến hàng chục thợ làm việc quanh năm vửa giải quyết công ăn việc làm cho lao động tại địa phương vừa tạo ra những mặt hàng tinh xảo có giá trị kinh tế cao để xuất ra nước ngoài. Có những xưởng nhỏ với dăm ba thợ làm những mặt hàng nhỏ, giá thấp bán trong nước.

Nhiều xưởng sản xuất có quy mô nhỏ như xưởng của gia đình anh Nguyễn Văn Tâm, chuyên làm lược, môi thìa bằng sừng, tạo công ăn việc làm cho cả nhà.

Đến thời điểm này, có thể nói Thụy Ứng gần như là nơi cung cấp lược và các sản phẩm mỹ nghệ làm từ sừng đến các chợ đầu mối trong cả nước như Hà Nội, Sài Gòn, Đà Nẵng, Hải Phòng…để từ đó được chuyển đi khắp nơi, kể cả xuất khẩu ra nước ngoài như Nhật Bản, Hàn Quốc,…

Những chiếc lược bằng sừng như thế này hiện đang được các bạn hàng nước ngoài như Nhật Bản, Hàn Quốc,… rất ưa chuộng và thường đặt hàng với số lượng lớn.

Trông chiếc lược sừng đơn giản như vậy nhưng để làm ra nó phải trải qua tới ba mươi công đoạn từ khi mua sừng về cắt thành ống, hơ ép, réo thành khuôn,…rồi mới cắt răng, chà lát, đánh bóng. Mỗi công đoạn đều đòi hỏi người thợ phải thật khéo léo, tinh mắt vì chỉ cần sơ ý một chút là toàn bộ công sức trước đó sẽ “đổ sông đổ bể”.

Những chiếc “phôi” lược sau khi được cắt ra sẽ được đem đi cắt răng, chà lát, đánh bóng... để thành một chiếc lược hoàn chỉnh.

Công đoạn chà lát, đánh bóng các sản phẩm từ sừng.

Ngoài việc làm lược, nhiều gia đình ở Thụy Ứng còn sản xuất thêm những mặt hàng như môi thìa, thắt lưng, quân cờ, khung tranh ảnh,... cũng bằng sừng.

Không chỉ người lớn mà ngay cả những em nhỏ trong làng mới chỉ 6, 7 tuổi cũng có công việc phù hợp với khả năng của mình như: xâu hạt làm thắt lưng, chà bóng lược....

Không chỉ dừng ở nghề chế tác sừng, những người thợ Thụy Ứng bằng sự tìm tòi kết hợp óc sáng tạo với đôi bàn tay khéo léo của mình đã cho ra đời hàng loạt sản phẩm mỹ nghệ làm từ gỗ đang được thị trường nội địa ưa chuộng.

Nhiều khách hàng từ tận trong Nam tìm ra có khi chỉ để đặt làm những chiếc đầu trâu mỹ nghệ như thế này.